Χωρίς Μακιγιάζ

Μου­σι­κή – Στί­χοι – Ερμη­νεία: Παύ­λος Σιδη­ρό­που­λος

Παί­ζουν οι Απρο­σάρ­μο­στοι:
Παύ­λος Σιδη­ρό­που­λος: τρα­γού­δι, κρου­στά
Οδυσ­σέ­ας Γαλα­νά­κης: ηλε­κτρι­κή κιθά­ρα
Βασί­λης Πετρί­δης: ηλε­κτρι­κή κιθά­ρα
Αλέ­κος Αρά­πης: ηλε­κτρι­κό μπά­σο
Λου­κάς Γκέ­κας: πλή­κτρα
Κυριά­κος Δαρί­βας: τύμπα­να

Παρα­γω­γή: Πάνος Ηλιό­που­λος («ΠΟΡΤΑ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΕΙ»)
Ηχο­λη­ψία: Γιώρ­γος Καρα­γιαν­νί­δης
Master Tape: Φρα­γκί­σκος Σοφτάς (STUDIO TRACKS)
Σχε­δί­α­ση εξω­φύλ­λου: Κατε­ρί­να Αντω­νί­ου
Φωτο­γρα­φί­ες: Νίκη Χρι­στο­πού­λου
Χάρα­ξη: Μίμης Καντός (FABEL)
Ευχα­ρι­στί­ες στους: Σπύ­ρο Ράλ­λη, Γιώρ­γο Τζο­βα­νά­κη

Ο δίσκος

Το «Χωρίς Μακι­γιάζ» είναι το πρώ­το ζωντα­νά ηχο­γρα­φη­μέ­νο και το τελευ­ταίο εν ζωή άλμπουμ του Παύ­λου Σιδη­ρό­που­λου. Οι Απρο­σάρ­μο­στοι είναι για άλλη μια φορά οι ακού­ρα­στοι συνο­δοι­πό­ροι, στην παγιω­μέ­νη σύν­θε­σή τους (Γαλα­νά­κης, Πετρί­δης, Αρά­πης, Δαρί­βας) με την προ­σθή­κη του Λου­κά Γκέ­κα στα πλή­κτρα. Όλα τα κομ­μά­τια του δίσκου –με εξαί­ρε­ση το τρα­γού­δι «Τω αγνώ­στω θεώ» (δισκο­γρα­φη­μέ­νο σε στού­ντιο εκτέ­λε­ση στο «Φλου»)- ήταν γνω­στά από τις συναυ­λια­κές εξορ­μή­σεις του δημιουρ­γού τους, αλλά παρέ­με­ναν ανέ­ντα­χτα από δισκο­γρα­φι­κής άπο­ψης. Η ηχο­γρά­φη­ση στην οποία ανή­κουν τα κομ­μά­τια έγι­νε στη μου­σι­κή σκη­νή Μετρό, την Κυρια­κή 19 Φεβρουα­ρί­ου 1989.

Κριτική υποδοχή και σημασία

Η πλειο­ψη­φία της δισκο­κρι­τι­κής της επο­χής γύρι­σε την πλά­τη στο «Χωρίς Μακι­γιάζ», θεω­ρώ­ντας το ανα­ντί­στοι­χο της σκη­νι­κής παρου­σί­ας του Παύ­λου Σιδη­ρό­που­λου, κι αυτό όχι τόσο αδι­καιο­λό­γη­τα και αυθαί­ρε­τα. Πλέ­ον, είναι κοι­νός τόπος πως το επί­πε­δο της συγκε­κρι­μέ­νης ηχο­γρά­φη­σης δεν πλη­σιά­ζει τις στα­θε­ρές της πλη­θω­ρι­κής παρου­σί­ας του Παύ­λου επί σκη­νής –και αδι­κεί­ται, ειδι­κά, στα αυτιά όσων δεν είχε ποτέ την ευκαι­ρία να θαυ­μά­σουν τον Παύ­λο ζωντα­νά επί τω έργω. Παρ’όλα αυτά, ο χαρα­κτή­ρας του σπά­νιου ντο­κου­μέ­ντου που απέ­κτη­σε με την πάρο­δο των χρό­νων, προσ­δί­δει ιδιαί­τε­ρη σημα­σία στη συγκε­κρι­μέ­νη κυκλο­φο­ρία –ενώ ανα­δει­κνύ­ο­νται και σημα­ντι­κές συν­θέ­σεις του Σιδη­ρό­που­λου, που δια­φο­ρε­τι­κά δεν θα έβλε­παν ποτέ το φως της δισκο­γρα­φι­κή δημο­σιό­τη­τας και μιας κάποιας κατα­γρα­φής. Η κυκλο­φο­ρία είναι επί­σης σημα­ντι­κή και για επι­πλέ­ον λόγους: απο­τυ­πώ­νει γεν­ναιό­δω­ρα την αγά­πη του Παύ­λου για το blues («Blues», «Αλί»), εκφρά­ζει τη συνε­χή ανη­συ­χία του για το υλι­κό του –το οποίο συνε­χώς μετα­λάσ­σει δημιουρ­γι­κά («Τω αγνώ­στω Θέω»)- και απο­κα­λύ­πτει για πρώ­τη φορά μια πτυ­χή συν­θε­τι­κής έμπνευ­σης που αντι­στοι­χεί σε ρεμπέ­τι­κες φόρ­μες και δρό­μους («Τα σιγα­νά ποτά­μια») –η οποία έγι­νε ευρύ­τε­ρα γνω­στή από τη μετα­γε­νέ­στε­ρη κυκλο­φο­ρία του δίσκου «Τα Μπλουζ του Πρί­γκη­πα».

Έγραψαν για το δίσκο

«Πέντε χρό­νια μετά το «Zorba the Freak» περί­με­να τον και­νού­ριο δίσκο του Παύ­λου Σιδη­ρό­που­λου πως και πως, για­τί ήξε­ρα ότι θα είναι ζωντα­νά ηχο­γρα­φη­μέ­νος με παλιό και και­νού­ριο ανέκ­δο­το υλι­κό και για­τί ξέρω και κάτι άλλο: ότι μπο­ρεί ο Σιδη­ρό­που­λος να κάνει συναρ­πα­στι­κές συναυ­λί­ες, αλλά στους δίσκους του τα κάνει θάλασ­σα. Ένα λάιβ LP λοι­πόν έμοια­ζε η ιδα­νι­κή λύση. Όμως οι ιδα­νι­κές λύσεις δεν ντύ­νο­νται με τέτοια απα­ρά­δε­κτα εξώ­φυλ­λα σκυ­λά­δι­κης (κι όχι σκυ­λί­σιας) αισθη­τι­κής ούτε έχουν σημεί­ω­μα που πρώ­τα σε πλη­ρο­φο­ρεί πως υπήρ­χαν πολ­λές συναυ­λί­ες κατα­γραμ­μέ­νες (άρα και η δυνα­τό­τη­τα να έχεις το κάθε κομ­μά­τι στην πιο ζωντα­νή και ψυχω­μέ­νη από­δο­ση), μετά σου λέει ότι δια­λέ­χτη­κε να βινι­λιω­θεί η ηχο­γρά­φη­σης μιας μόνο βρα­διάς, για­τί αυτή ήταν η μέρα που το γκρουπ μαγνη­το­σκο­πή­θη­κε, και κλεί­νει με την τονι­σμέ­νη πρό­τα­ση: «δεί­τε τους». […] Συνή­θως η μπά­ντα του Σιδη­ρό­που­λου γάζω­νε στο πάλ­κο. Στο «Χωρίς Μακι­γιάζ», όχι μόνο σαν πολυ­βό­λο δεν ακού­γε­ται, αλλά ούτε σαν γρα­φο­μη­χα­νή. Κι όμως, είναι οι ίδιοι πάνω κάτω μου­σι­κοί που τον συνο­δεύ­ουν σ’όλη τη δεκα­ε­τία του ’80. […] Και κατα­λή­γω στην παλιά κι εκνευ­ρι­στι­κά γνω­στή κρε­μά­λα: βάζο­ντας αψυ­χο­λό­γη­τα στην άκρη το πώς παί­ζε­ται και πώς ηχο­γρα­φεί­ται η μου­σι­κή, ν’αντιμετωπίσω τα τρα­γού­δια απο­γυ­μνω­μέ­να σαν να είναι σκέ­τες ακο­λου­θί­ες από νότες κι ακόρ­ντα. […] Για­τί το «Αλί», το «Blues», το «Σιδη­ρά­κι», «Ποιοι Είσα­στε Εσείς;» είναι χαντα­κω­μέ­να σπου­δαία τρα­γού­δια».

Αλέκος Παπαδόπουλος, περιοδικό Ήχος, τεύχος 198, Σεπτέμβριος 1989

TRIVIA

• Σχε­τι­κά με την παρα­γω­γή του δίσκου, ο Πάνος Ηλιό­που­λος ανα­φέ­ρει σε μετα­γε­νέ­στε­ρη μαρ­τυ­ρία του: «Ο ήχος του δίσκου ήταν ο ήχος του βίντεο. Με την τεχνο­λο­γία της επο­χής έγι­νε η απο­θο­ρυ­βο­ποί­η­ση και το ψευ­δο-stereo. Στα κομ­μά­τια ο Παύ­λος δεν ήθε­λε τα χει­ρο­κρο­τή­μα­τα. Έτσι, στο master που κάνα­με δεν υπήρ­χαν. Όταν όμως κυκλο­φό­ρη­σε ο δίσκος, και χει­ρο­κρο­τή­μα­τα είχε, και μια μου­ντά­δα είχε, και γενι­κά η ηχο­γρά­φη­ση ήταν κάτι εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κό από αυτό που είχα­με μαζί με τον Παύ­λο παρα­δώ­σει σαν master στα χέρια του διευ­θυ­ντή της εται­ρί­ας, Σπύ­ρου Ράλ­λη».
• Ο ίδιος ο Παύ­λος, στην τελευ­ταία συνέ­ντευ­ξή του στο ραδιό­φω­νο του ROCK FM, χαρα­κτή­ρι­ζε το δίσκο ως «απα­ρά­δε­κτη παρα­γω­γή» και ισχυ­ρι­ζό­ταν πως είχε παρα­δώ­σει εν λευ­κώ την ευθύ­νη στον Ηλιό­που­λο. Παράλ­λη­λα, υπάρ­χει μία ακό­μη μαρ­τυ­ρία του Ηλιό­που­λου, σύμ­φω­να με την οποία, η έκδο­ση του συγκε­κρι­μέ­νου live δρο­μο­λο­γή­θη­κε προ­κει­μέ­νου να δρα­στη­ριο­ποι­η­θούν οι από πεντα­ε­τί­ας ‑από το «Zorba the Freak» και μετά- αρνη­τι­κά προ­σκεί­με­νες στον Παύ­λο δισκο­γρα­φι­κές –όπως πράγ­μα­τι και έγι­νε, το Δεκέμ­βριο του ’89, οπό­τε και ο Σιδη­ρό­που­λος υπέ­γρα­ψε νέο συμ­βό­λαιο με την ΕΜΙ.
• Η μαγνη­το­σκό­πη­ση της συναυ­λί­ας αυτής κυκλο­φό­ρη­σε σε DVD το 2009 –ακρι­βώς είκο­σι χρό­νια μετά τη δισκο­γρα­φι­κή κυκλο­φο­ρία της- με τη φρο­ντί­δα και την επι­μέ­λεια του Πάνου Ηλιό­που­λου, ως μέρος της έκδο­σης «Welcome To The Show» (Lyra, 2009), η οποία περιεί­χε και ένα CD με μια ανέκ­δο­τη συναυ­λία του Σιδη­ρό­που­λου και των Απρο­σάρ­μο­στων στο club Ροντέο το 1986. Στο DVD περιέ­χε­ται ολό­κλη­ρη η συναυ­λία του Φλε­βά­ρη του ’89 στο Μετρό ‑συνο­λι­κά 19 τρα­γού­δια- και σήμε­ρα απο­τε­λεί ένα από τα ελά­χι­στα ‑και σίγου­ρα το πιο ολο­κλη­ρω­μέ­νο- ντο­κου­μέ­ντα της σκη­νι­κής παρου­σί­ας του Παύ­λου.